Komunikat prasowy
24 kwietnia 2023 Bruksela
Pomoc państwa: Tabela wyników z 2022 r. pokazuje, że w 2021 r. pomoc państwa utrzymywała się na wysokim poziomie, aby przeciwdziałać gospodarczym skutkom pandemii.
Coroczna tabela wyników w dziedzinie pomocy państwa została przygotowana na podstawie sprawozdań państw członkowskich i zawiera kompleksowy przegląd wydatków UE na pomoc państwa. Komisja Europejska opublikowała dziś tabelę wyników w dziedzinie pomocy państwa z 2022 r. dotyczącą wydatków na pomoc państwa w 2021 r. Tabela z 2022 r. pokazuje kluczową rolę polityki w zakresie pomocy państwa w umożliwieniu państwom członkowskim dalszego wspierania przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji gospodarczej wywołanej pandemią koronawirusa, przy jednoczesnym zachowaniu równych warunków działania na jednolitym rynku.
W 2021 r. państwa członkowskie przeznaczyły około 335 mld euro na środki pomocy państwa na wszystkie cele, z wyłączeniem pomocy na rzecz kolei i usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. Wyniki pokazują, że około 57 proc. tego wsparcia (około 191 mld euro) przeznaczono na pomoc w utrzymaniu rentowności dla przedsiębiorstw poważnie dotkniętych pandemią koronawirusa .
Tabela wyników w dziedzinie pomocy państwa z 2022 r. wskazuje na następujące fakty dotyczące wydatków w 2021 r.:
- Państwa członkowskie wydały334,54 mld euro, co stanowi około 2,3 proc. ich łącznego PKB w 2021 r., na pomoc państwa na wszystkie cele, z wyłączeniem pomocy na rzecz kolei i usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. Łączne wydatki na środki związane ze skutkami gospodarczymi pandemii koronawirusa wyniosły 190,65 mld euro (około 57 proc. łącznych wydatków na pomoc państwa), podczas gdy wsparcie publiczne na inne środki niezwiązane z pandemią koronawirusa wyniosło 143,89 mld euro (około 43 proc. łącznych wydatków).
- W 2021 r. wydatki państw członkowskich na pomoc państwa zmniejszyły się w porównaniu z 2020 r. o 1,9 proc. po skorygowaniu o skutki inflacji (tj. 6,17 mld euro)). Dokładniej rzecz ujmując, wydatki wywołane kryzysem związanym z COVID-19 wzrosły o 4,7 proc. w cenach stałych (8,6 mld euro), a wsparcie na inne środki zmniejszyło się o 1,7 proc. (2,43 mld euro).
- Jeżeli chodzi o wydatki na pomoc państwa w kontekście pandemii koronawirusa, do państw członkowskich o największym udziale wydatków na pomoc państwa związaną z COVID-19 w stosunku do krajowego PKB w 2021 r. należą Malta i Grecja (odpowiednio 2,48 proc. i 2,46 proc.). Za nimi plasują się Austria (2,1 proc.), Słowenia (2 proc.), Łotwa i Słowacja (w obu przypadkach około 1,9 proc. PKB) oraz Niemcy (1,8 proc.). Najmniej w ujęciu względnym wydały Szwecja (0,21 proc.) i Belgia (0,22 proc.). Nieco więcej przeznaczyły Estonia i Irlandia (0,4 proc. w każdym przypadku).
- Co się tyczy wydatków na pomoc państwa na cele niezwiązane z kryzysem wywołanym przez koronawirusa:
·
- Wydatki państw członkowskich UE-27 na pomoc państwa na inne środki niezwiązane z pandemią koronawirusa wyniosły 143,89 mld euro. Odpowiada to 0,99 proc. PKB UE-27 w 2021 r. i 43 proc. łącznych wydatków. Oznacza to spadek w porównaniu z danymi z 2020 r., podczas gdy średnia roczna zmiana w latach 2015–2020 zawsze pozostawała wzrostowa. Można zatem odnieść wrażenie, że w 2021 r., kiedy utrzymywał się kryzys związany z COVID-19 i w związku z tym trzeba było wydłużyć okres przyznawania środków pomocy w kontekście pandemii koronawirusa, państwa członkowskie zmniejszyły swoją zdolność wydatkowania środków na cele niezwiązane z kryzysem.
- Podobnie jak w poprzednich latach, również w 2021 r. ochrona środowiska i oszczędność energii były celami polityki (niezwiązanymi z kryzysem), na które państwa członkowskie wydały zdecydowanie najwięcej (69 mld euro). Badania i rozwój, w tym innowacje, stały się drugim najważniejszym celem pod względem wydatków państw członkowskich (18,77 mld euro; wzrost o 6,48 mld euro w porównaniu z 2020 r.). Kolejne miejsce zajął rozwój regionalny (14,21 mld euro).
- Zgodnie z trwałą tendencją, państwa członkowskie w coraz większym stopniu stosują ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych (GBER) przewidujące pewne środki o ograniczonym wpływie na rynek wewnętrzny, które mogą zostać wdrożone bez uprzedniego zatwierdzenia przez Komisję, a także inne sektorowe wyłączenia grupowe (tj. rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze rolnym (ABER) i rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze rybołówstwa (FIBER)). W 2021 r. państwa członkowskie wdrożyły 2 365 nowych środków objętych GBER, 296 nowych środków objętych ABER i 29 nowych środków objętych FIBER. Stanowi to łącznie 83 proc. wszystkich nowych środków pomocy państwa. Nowe środki objęte GBER stanowią 93 proc. wszystkich nowych środków niezwiązanych z kryzysem, z wyłączeniem środków związanych z kryzysem wywołanym COVID-19 oraz objętych ABER i FIBER. Co więcej, wydatki w ramach środków przewidzianych w GBER wzrosły w 2021 r. w porównaniu z poprzednim rokiem (+10 proc., 5,8 mld euro w ujęciu realnym). Stanowi to wyższy wzrost niż w dwóch poprzednich latach (+6 proc. w 2020 r. i +8 proc. w 2019 r.), w przeciwieństwie do ogólnego zmniejszenia zdolności wydatkowania na cele niezwiązane z kryzysem.
Kontekst
19 marca 2020 r. przyjęto tymczasowe ramy kryzysowe w kontekście pandemii COVID-19, aby umożliwić państwom członkowskim skorzystanie z pełnej elastyczności przewidzianej w zasadach pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w związku z pandemią. Tymczasowe ramy kryzysowe zmieniano 3 kwietnia, 8 maja, 29 czerwca, 13 października 2020 r., 28 stycznia i 18 listopada 2021 r. Jak zapowiedziano w maju 2022 r., tymczasowe ramy kryzysowe w kontekście pandemii COVID-19 nie zostały przedłużone poza ustaloną datę wygaśnięcia, tj. 30 czerwca 2022 r., z pewnymi wyjątkami.
Tymczasowe ramy kryzysowe w związku z COVID-19 uzupełniały dostatecznie wiele możliwości danych państwom członkowskim, np. środki zapewniające przedsiębiorstwom rekompensatę za szkody poniesione bezpośrednio w związku z wyjątkowymi okolicznościami lub środki wspierające przedsiębiorstwa mające problemy z płynnością i potrzebujące natychmiastowej pomocy na ratowanie.
23 marca 2022 r. Komisja przyjęła tymczasowe kryzysowe ramy pomocy państwa, aby umożliwić państwom członkowskim skorzystanie z elastyczności przewidzianej w zasadach pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę. Tymczasowe ramy kryzysowe zmieniono 20 lipca i 28 października 2022 r., aby uzupełnić pakiet gotowości do zimy i zapewnić zgodność z planem REPowerEU, z rozporządzeniem w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii (rozporządzenie (UE) 2022/1854) oraz z wnioskiem Komisji w sprawie nowego rozporządzenia dotyczącego środków nadzwyczajnych w celu rozwiązania problemu wysokich cen gazu w UE i zapewnienia bezpieczeństwa dostaw w zimie.
9 marca 2023 r. Komisja przyjęła nowe tymczasowe ramy kryzysowe i przejściowe sprzyjające środkom wsparcia w sektorach, które mają kluczowe znaczenie dla przejścia na gospodarkę o zerowej emisji netto, zgodnie z planem przemysłowym Zielonego Ładu. Nowe ramy częściowo zmieniają i przedłużają przyjęte 23 marca 2022 r. tymczasowe kryzysowe ramy, aby umożliwić państwom członkowskim wykorzystanie elastyczności przewidzianej w zasadach pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście wojny Rosji przeciwko Ukrainie. Wraz ze zmianą ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych, którą Komisja zatwierdziła tego samego dnia, tymczasowe ramy kryzysowe i przejściowe pomagają przyspieszyć inwestycje i finansowanie na rzecz produkcji czystych technologii w Europie. Wspierają również państwa członkowskie w realizacji konkretnych projektów przewidzianych w krajowych planach odbudowy, które są objęte zakresem ich kompetencji.
Od maja 2012 r. Komisja realizuje ambitny program reform w dziedzinie pomocy państwa („unowocześnienie polityki w dziedzinie pomocy państwa”), który ma trzy ściśle powiązane ze sobą cele: (i) wspieranie wzrostu gospodarczego na wzmocnionym, dynamicznym i konkurencyjnym rynku wewnętrznym; (ii) egzekwowanie zasad przede wszystkim w odniesieniu do spraw mających największy wpływ na rynek wewnętrzny; oraz (iii) usprawnione zasady i szybsze podejmowanie decyzji.
Unowocześnienie polityki w dziedzinie pomocy państwa umożliwiło państwom członkowskim szybkie wdrożenie pomocy państwa, która sprzyja inwestycjom, wzrostowi gospodarczemu i tworzeniu miejsc pracy. Komisja mogła natomiast skoncentrować swoją kontrolę pomocy państwa na przypadkach, gdzie istnieje największe prawdopodobieństwo zakłócenia konkurencji.
Komisja, zgodnie ze swoimi wytycznymi dotyczącymi lepszego stanowienia prawa, rozpoczęła 7 stycznia 2019 r. ocenę zasad przyjętych w ramach unowocześnienia polityki w dziedzinie pomocy państwa, m.in. Wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i celów związanych z energią oraz komunikatu w sprawie ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (projekty IPCEI). Ocena miała formę „oceny adekwatności”. Jej celem było zapewnienie podstawy do podejmowania decyzji o dalszym przedłużeniu lub ewentualnej aktualizacji obowiązujących zasad.
Wyniki oceny podsumowano w dokumencie roboczym służb Komisji. Najważniejsze etapy oceny adekwatności opisano w portalu poświęconym lepszemu stanowieniu prawa. Wszystkie odnośne zasady pomocy państwa, w tym te już zmienione, można znaleźć tutaj.
Cytat(y)
Opublikowana dziś tabela wyników w dziedzinie pomocy państwa pokazuje, że również w 2021 r. państwa członkowskie w dalszym ciągu przekazywały ogromne wsparcie mające pomóc przedsiębiorstwom, które dotkliwie odczuły skutki kryzysu pandemicznego, utrzymać się na rynku. Dane pokazują, że przyjęte środki tymczasowe były współmierne i konieczne, a także odpowiednie do rozmiarów szkód gospodarczych poniesionych w czasie kryzysu.
Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza odpowiedzialna za politykę konkurencji - 24/04/2023
Pdf do druku
Tabela wyników z 2022 r.
polski (53.478 kB - PDF)
Kontakt dla mediów
· Arianna PODESTA
Adres arianna.podesta@ec.europa.eu
