Dr Patrycja Olchowska
Unia Europejska aktywnie uczestniczy we wsparciu młodych przedsiębiorców i ich innowacyjnych spółek. Działania te są spójne z ogólnym kursem polityki UE nakierowanej na nowe technologie i promocje badań naukowych oraz współpracę biznes-nauka. Wsparciu i promocji tzw. startupów służą dedykowane programy operacyjne, dzięki którym przedsiębiorcy mogą zakładać firmy, wprowadzać nowe, innowacyjne produkty oraz planować zagraniczną ekspansję.
Startupy, bo o nich mowa, to często młode i innowacyjne firmy z ograniczonym kapitałem, których produkty mają szansę na podbój rynków zagranicznych. Często korzystają ze wsparcia prywatnych inwestorów oraz funduszy typu venture capitals. Znaczna część z nich musi liczyć się z porażką czy to ze względu na brak wystarczającego kapitału na rozwój firmy czy też ze względu na niedopasowanie produktu do potrzeb konsumentów. Jak pokazuje raport „Polskie Startupy 2021” przygotowany przez Startup Poland już ponad 50% z analizowanych firm działa do dwóch lat, a 18% od 5 do 10 lat. Produkty dostarczane przez startupy to przede wszystkim produkty wykorzystujące sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe (22%). Na drugim miejscu należy wskazać handel online 18%, a na trzecim produkty medyczne. Z kolei około 12% startupów działa w branż związanej z edukacją.
Większość ze startupów rozważa wejście na rynki zagraniczne, przy czym aż 85% ankietowanych wskazało, że chce się koncentrować na rynkach UE. Drugim priorytetowym rynkiem są USA i Kanada (53%). 40% wskazuje na pozostałe kraje Europy, a bardziej Australia i Ameryka Południowa to cel 15 i 14% start-upów[1].
Jednak wejście na rynki zagraniczne jest procesem długim i skomplikowanym. Zakończenie go powodzeniem zależy od wielu czynników. Według raportu istotnym z punktu widzenia młodych firm problemem utrudniającym rozwój są bariery regulacyjne, na które zwraca uwagę aż 69% badanych. Pozostałe czynniki utrudniające ekspansję to przede wszystkim: częste zmiany przepisów (55%) oraz niewystarczające zachęty inwestycyjne młodych firm z branży nowych technologii. Brak kapitału na rozwój jest głównym problemem w planach rozwojowych przedsiębiorstw. W 2021 roku 27 publicznych funduszy VC dostarczyło 23 spółkom technologicznym ok 42,6 mln zł[2]. UE aktywnie wspiera młodych przedsiębiorców przede wszystkim poprzez różnego rodzaju możliwości dofinansowania. W perspektywie 2014-2020 środki te rozdysponowała głównie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Działania pochodziły m.in. z Programu Operacyjnego Innowacyjny Rozwój oraz Programu Operacyjnego Polska Wschodnia. Wśród kluczowych działań skierowanych do startupów należy wymienić przede wszystkim:
- 2.4.1 POIR Centrum analiz i pilotaży nowych instrumentów – INNO_LAB
- 2.5 POIR Programy Akceleracyjne
- 1.1.2 POPW Rozwój Startupów w Polsce Wschodniej
Popularność wspomnianych działań potwierdzają badania wykonane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. W raporcie „Startup Impact” poddani badaniu przedsiębiorcy wskazują, że: „planują oprzeć rozwój swojej firmy przede wszystkim na środkach własnych oraz dotacjach i grantach pochodzących z programów rządowych - obydwa źródła planuje wykorzystać 3 na 4 badanych. Uzupełnieniem wymienionych źródeł w przypadku startupów będą inwestorzy prywatni”.[3]
Mając na uwadze, że startupy to często wysoko innowacyjne spółki, które budują swoje produkty z wykorzystaniem nowych technologii, należy zauważyć, że wsparcie ich rozwoju sprzyja rozwojowi gospodarczemu i zwiększa konkurencyjność gospodarek państw. Opracowywane przez startupy rozwiązania, zwłaszcza z obszaru medycyny, często mają znaczącą wartość społeczną. Jednocześnie są to podmioty, które wymagają dużego wsparcia instytucjonalnego i znaczącego zaangażowania ze strony założycieli. Młodzi przedsiębiorcy chętnie korzystają ze środków pozwalających na ekspansję zagraniczną, rozwój nowego produktu czy usługi doradcze i mentoringowe. Unia Europejska dostrzega te potrzeby i uwzględnia je w swoich budżetach zarówno w perspektywie finansowej 2013-2020, jak również w nowej perspektywie 2021-2027. Dzięki tym działaniom startupy mają szansę rozwijać swoją działalność i maksymalizować zyski. Coraz więcej młodych firm, w tym z Polski, dobrze radzi sobie na rynkach zagranicznych oraz wygrywa prestiżowe, międzynarodowe konkursy dedykowane przedsiębiorcom.
[1] Startup Poland, Polskie startupy 2021, [https://startup.pfr.pl/pl/aktualnosci/polskie-startupy-2021 -raport-startup-poland/], dostęp: 26.05.2022 r.
[2] Taylor Economics Startupy technologiczne Polska 2021, [https://tayloreconomics.com/startupy-technologiczne -polska-2021], dostęp: 26.05.2022 r.
[3] Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, [https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/StartUp-Impact _raport_FINAL_WCAG.pdf], dostęp: 25.05.2022 r., s. 6.
